Pieter II Hofmans (2)

Roerige tijden

Pieter II Hofmans (1777-1839) en zijn twee broers – Antonie (1770-1837) en Willem (1787-1849) – leefden in roerige tijden, vol van revolutie, oorlog en staatkundige veranderingen. Een kleine opsomming van de gebeurtenissen die zich tijdens hun levens afspeelden.

In 1776 verklaarden de dertien Britse kolonies in Amerika zich onafhankelijk van Groot-Brittannë (Fourth of July): het begin van de Verenigde Staten van Amerika.
De (halfhartige) steun van Nederland aan de Amerikaanse opstandelingen leidde tot een vierde Engels-Nederlandse oorlog (1780-1784), die voor Nederland rampzalig verliep en veel economische schade aanrichtte.
Daarnaast tastte het verloop van deze oorlog het prestige van de Oranjes aan, terwijl de ‘democratisch’ gezinde patriotten de wind in de zeilen kregen. In de jaren 1780-1787 nam de politieke invloed van deze patriotten sterk toe.
In 1787 intervenieerde Pruisen in de Nederlandse politiek: de positie van stadhouder Willem V werd hersteld, de patriotten werden verdreven; velen van hen weken uit naar Frankrijk.
In 1789 brak daar de Franse revolutie uit (Quatorze Juillet), aanvankelijk vooral een binnenlandse aangelegenheid, maar al snel beschouwd als een ernstige bedreiging van de internationale orde.
In 1795 exporteerden de Fransen hun revolutie naar Nederland. De Oranjes namen de wijk naar Engeland en de oude Republiek werd vervangen door een nieuwe: de Bataafse Republiek. Er volgden jaren van staatkundige experimenten.
In 1806 had (inmiddels keizer) Napoleon Bonaparte genoeg van alle experimenten en stichtte hij het Koninkrijk Holland, met zijn broer Lodewijk Bonaparte als ‘Konijn van Holland’.
Eveneens in 1806 werd het ‘Continentaal stelsel’ ingevoerd: alle handel met Engeland werd verboden.
Uiteindelijk werd het koninkrijk opgeheven en werd Nederland ingelijfd bij Frankrijk (1810). Dat leidde tot minstens één gedenkwaardige maatregel: er werd een burgerlijke stand ingevoerd, waarin geboorte, huwelijk (en echtscheiding) en overlijden werden geregistreerd. En wie nog geen familienaam had, moest er een kiezen.
In 1813 verdween Napoleon van het toneel en keerden de Oranjes terug in de persoon van Willem I, eerst als souverein vorst, in 1815 als koning van een Groot-Nederland (inclusief België en Luxemburg).
In 1830 verklaarden de Belgen zich onafhankelijk. Internationaal werd die onafhankelijkheid al in 1831 erkend, Nederland (lees: koning Willem I) volgde pas in 1839.
In 1848 kreeg Nederland een grondwet, waarin de macht van de koning krachtig werd ingeperkt (‘De koning is onschendbaar, de ministers zijn verantwoordelijk’).