Gerrit II Hofmans (10)

‘Ziekenoppasser’ in Rotterdam (1)

Na zijn terugkeer in Nederland in 1871 vestigde Gerrit zich voor de tweede keer als schoenmaker. Dat zou hij tot omstreeks 1878 blijven. Toen nam hij een beslissing die zijn leven voorgoed zou veranderen. Hij werd opnieuw… ziekenoppasser.

Op 16 maart 1879 verscheen in De Maasbode de volgende advertentie.

Twee weken later bevatte de krant een vrijwel identieke advertentie, alleen was het adres inmiddels gewijzigd in Jonkerfransstraat 1.

De nieuwe status van Gerrit zien we bevestigd in het Rotterdamse Adresboek voor 1880: ziekenoppasser in plaats van schoenmaker, zoals nog in het Adresboek voor 1878 stond vermeld.

Eveneens in De Maasbode verscheen een advertentie van een dankbare cliënt.

Gerrits activiteiten als ‘ziekenoppasser’ bleven niet onopgemerkt. Politie en justitie begonnen een onderzoek, getuigen werden gehoord, er werd een dagvaarding uitgebracht en uiteindelijk verscheen Gerrit voor de Arrondissements-Regtbank te Rotterdam.
Volgens de dagvaarding zou Gerrit…

‘… zonder bevoegdheid tot uitoefening der geneeskunst te bezitten, te Rotterdam
a. in 1879 en 1880 Anna Everdina Kraaijenbrink herhaaldelijk met eene bruine sterkriekende stof ter hoogte van de maag hebben gewreven,
b. Johannes van der Meijden in 1879 herhaaldelijk met eene bruine vloeistof de heup hebben gewreven,
c. in 1878 en 1879 Seidje de Lange herhaaldelijk met eene geelachtige vloeistof de heup hebben ingewreven,
d. in 1879 Anna Alit herhaaldelijk met bruine en witte vloeistoffen hebben ingewreven,

alles tegen betaling en nadat [door] voorgenoemde personen zijne hulp voor de kwalen waaraan zij leden was ingeroepen, daarbij tevens, bepaaldelijk aan A.S. Kraaijenbrink en A. Alit voorschriften gevende omtrent hetgeen zij tot haar herstel nader moesten doen.’

De eis van de Officier van Justitie luidde:

‘veroordeling van den beklaagde in eene geldboete van vijfenzeventig gulden en in de kosten; des noods bij lijfsdwang op hem te verhalen, met bepaling, dat de boete, zoo de veroordeelde haar niet betaalt binnen twee maanden na daartoe te zijn aangemaand, vervangen zal worden door gevangenisstraf van zeven dagen.’

De ‘bekentenis’ van Gerrit, bijgestaan door advocaat mr Loder, luidde…

‘… dat hij is ziekenoppasser,–  als zoodanig in Indie in een militair hospitaal de gunstige resultaten ter genezing van menige kwaal heeft gezien van het wrijven der menschelijke ledematen en zijn daarvan verkregen kennis hier ter stede sints eenigen tijd in toepassing brengt,–  dat hij in de Nieuwe Rotterdamsche Courant van 18 Januari ll eene advertentie heeft geplaatst houdende zijn “spreekuur tot hulp volgens de welbekende en met goed succes gevolgde behandeling tot herstelling der Asthma, Rumathiek, kramp en zenuwen, ook voor kinderen door klieren of andere ziekten veroorzaakt, zwakte van den rug en de ledematen”,*–  dat hij die wijze van behandeling heeft toegepast als volgt.

–  dat hij in 1879 en 1880 Anna Everdina Kraaijenbrink herhaaldelijk met eene bruin sterkriekende stof ter hoogte van de maag heeft gewreven,–  haar ook stroop met blom van zwavel heeft doen gebruiken,–  dat hij haar enkele keeren een Urbanuspil heeft doen gebruiken en te dier gelegenheid niet alleen de maag maar de geheele buikstreek heeft gewreven,
–  dat hij het zoontje van de tweede getuige, vrouw van der Meijden** in 1879 herhaaldelijk met een bruine vloeistof de heup heeft ingewreven,
–  dat hij in 1878 en 1879 Seidje de Lange, huisvrouw van J. Seepers herhaaldelijk met eene geelachtige vloeistof de heup heeft ingewreven,
–  dat hij in 1879 Anna Alit, huisvrouw van W. de Rooy herhaaldelijk met bruine en witte vloeistoffen heeft ingewreven en haar ook stroop met blom van zwavel heeft doen gebruiken.

dat hij voor die onderscheiden behandelingen zich heeft doen betalen en wel voor die der eerste en vierde getuige met 25 cent per keer of met 35 cent per keer ter gelegenheid dat hij haar niet alleen de maag- maar de buikstreek heeft gewreven, voor die van het zoontje van de tweede getuige met ƒ 2.– per week en voor de behandeling van de derde getuige met ƒ 7.– per week.’

__________
* Alle krantenberichten in deze blog heb ik opgespoord via de onvolprezen site Delpher. De betreffende advertentie in de NRCt is daarin echter niet opgenomen.
** Er staat ‘van der Heijden’; vergelijk de advertentie in De Maasbode van 4 januari 1880.

[27 januari 2019]

Vervolg hier en hier.

Naar Inhoud.