Gerrit II Hofmans (23)

Justitie slaat terug

De uiteindelijke vrijspraak van Gerrit moet zowel de Officier van Justitie bij het oorspronkelijke proces als de Procureur-Generaal bij het hoger beroep onaangenaam hebben verrast, en het lijkt erop dat het Openbaar Ministerie al snel zijn zinnen heeft gezet op revanche. De voorbereidingen daartoe begonnen in april 1883 met twee ‘Processen Verbaal van aanklagt opgemaakt door den Commissaris van Politie in de 2^e sectie dezer Stad’.

Het nieuwe proces – waarvan het verslag niet bewaard is – vond waarschijnlijk plaats op 6 juli, mogelijk een week eerder. De uitspraak was op 13 juli 1883. Aan het vier bladzijden tellende vonnis is het volgende ontleend.

De (niet bepaald in soepel Nederlands geformuleerde) aanklacht luidde, dat Gerrit…
‘… zonder tot het navolgende de bij de wet vereischte bevoegdheid te bezitten:
1^o in het jaar 1883 in het te Amsterdam uitgegeven en alom verspreid wordende dagblad “het Nieuws van den Dag” o.a. in het nummer van den 23 April 1883 heeft doen plaatsen de navolgende advertentie: “G.A.P. Hofmans (bevoegd deskundige) tot herstelling van asthma, borst & rugaandoeningen, zenuwen, kramp, rhumatiek. Spuistraat 90 Amsterdam”.’

Hieronder nogmaals de gewraakte advertentie in het Nieuws van den Dag.

Voorts werd Gerrit verweten, dat hij (nog steeds ‘zonder tot het navolgende de bij de wet vereischte bevoegdheid te bezitten’)…
‘… 2^o in den loop van het jaar 1883 in de Spuistraat N^o, 90 te Amsterdam tegen betaling van geld hunnerzijds, herhaaldelijk op hun bloote lichaam geneeskundig, met het doel om bekend te worden met de kwalen of ziekten waaraan zij mochten lijden, heeft onderzocht Wouterus van den Doorn, Johannes Lintelo en Hendrik Hogenhout, die zich daartoe tot hem hadden gewend en bestreken met het een of ander smeersel, ten einde hen aldus te genezen, den eerstgenoemde van rhumatiek, de tweede van de een of andere ongesteldheid en den derde van aandoening der ademhalingswerktuigen, en hun voorts den raad heeft verstrekt zichzelve eveneens tenzelfden doeleinde met dergelijk smeersel in te wrijven.’

De eis van de Officier van Justitie was deze keer een stuk milder: in plaats van drie maanden gevangenisstraf plus ƒ 300,– boete, zoals de eis in 1882 had geluid, nu slechts een tweetal boetes van ƒ 50,– subsidiair tweemaal zeven dagen gevangenisstraf.

De Rechtbank overwoog bij haar oordeel…
‘… dat het 1^o den beklaagde telaste gelegde feit wordt bewezen door zijne bekentenis dat hij de bedoelde advertentie door tusschenkomst van het advertentiebureau van de la Mar in het Nieuws van den Dag heeft doen plaatsen; bevestigd door de aanwijzing vervat in de beedigde verklaring van den getuige Noé, dat de advertentie door voormeld advertentiebureau ter plaatsing in het algemeen verspreid wordend “Nieuws van den Dag” ingeleverd is’.

Ten aanzien van het tweede punt overwoog de Rechtbank…
‘… dat zoo al het wrijven van de drie eerste getuigen door den beklaagde eene handeling mag geacht worden, niet vallend onder het bereik van de wet, nogtans ten processe vaststaat dat de beklaagde zich daartoe in dit geval niet heeft bepaald, dat vooreerst de wrijving heeft plaatsgehad met eene roode & groenachtige zalf, zooals door den beklaagde is erkend en door de getuigen bevestigd; maar dat daarbij komt dat de beklaagde volgens zijne bekentenis en de opgaven der getuigen, aan dezen den raad heeft gegeven om die zalf in verschillende potjes bij Cleban op den Heiligenweg alhier aan te koopen, ten einde zich met die zalf zooals ook geschied is, in te wrijven ter genezing van de kwalen waaraan de getuigen lijdend waren;
dat het geven van zoodanigen raad door een persoon die daartoe onbevoegd is, onder de gemelde omstandigheden, uitdrukkelijk is verboden’.

De conclusie luidde dan ook…
‘… dat de beklaagde mitsdien behoort te worden schuldig verklaard aan de feiten hem bij dagvaarding telaste gelegd.’

En dan volgt het vonnis:

‘Regtdoende;
Gelet op artikel 52 van het Wetboek van Strafvordering, Art. 22 der wet van 29 Juni 1854 (Sb n^o. 102.)
Verklaart den beklaagde schuldig aan die wanbedrijven
Verklaart dat er omstandigheden aanwezig zijn, die wanbedrijf schijnen te verkleinen.*
Veroordeelt den schuldig verklaarde Gerardus Adrianus Petrus Hofmans tot twee geldboeten, Eene van vijfenzeventig gulden, en eene van tien Gulden
en in de kosten van het geding des noods bij lijfsdwang op te verhalen.
Bepaalt dat de boeten, zoo de veroordeelde haar niet betaalt binnen twee maanden na daartoe te zijn aangemaand, vervangen zullen worden door gevangenisstraf, de eerste van Zeven dagen, en de tweede van drie dagen.
Gelast de onbruikbaarmaking der stukken van overtuiging.**
Gewezen bij de Heeren Mrs. Jhr. B.J. Ploos v Amstel, Vice President, H.L.M. Luden, regter, en J. van Eikeren, regter, en door den President uitgesproken in de Openbare Teregtzitting van den 13^e Juli 1883 in tegenwoordigheid der Heeren Mrs. U. Stheeman, Substituut-Officier van Justitie, en H.A. van Rees, Substituut-Griffier, bij gemelde Heeren, met uitzondering van Mr. Ploos van Amstel die verhinderd is, bij de uitspraak van dit vonnis tegenwoordig te zijn, of het te teekenen.’
[Volgen de handtekeningen]

Gerrit liet het er niet bij zitten!

__________
* De voorgedrukte tekst is nadrukkelijk doorgestreept.
* Deze opdracht gold waarschijnlijk de bij Cléban & Co betrokken flesjes Hofmans Smeersel, die als bewijsmiddelen waren gebruikt.

[19 februari 2019]

Vervolg.

Naar Inhoud.