Gerrit II Hofmans (36)

Kwakzalver of niet?

Het ‘Maandblad uitgegeven door de Vereeniging tegen de Kwakzalverij’ verscheen voor het eerst in januari 1881 en bestaat nog steeds, zij het inmiddels onder een gewijzigde naam. De Vereeniging had destijds 163 leden; in 1894 waren dat er 871. Gerrit Hofmans figureerde tijdens zijn leven diverse malen in dit blad. Hieronder de tekst van een artikel uit het decembernummer van 1893 (Gerrit woonde toen nog in Amsterdam). Het stuk is hier en daar ingekort en de spelling is aangepast.

G.A.P. Hofmans

Sedert de cholera in ons land enkele plaatsen bezocht, kan men in de couranten een advertentie vinden van zekeren Hofmans, die zich noemt Dr. G. A. Hofmans, arts.
Er  werd gevraagd of die dokter kwakzalver is of niet?
Bij ons kwam de vraag op : “Is die Hofmans dokter of niet, arts of niet?”

Voorzeker herinnert menig courantenlezer zich nog dat voor ongeveer een jaar of anderhalf dezelfde Hofmans een advertentie plaatste, waarin melding werd gemaakt van een grote blaassteen, die door een zieke langs natuurlijke weg door hem (Hofmans) zonder operatie verwijderd was. Evenals nu werd Z.E. de Minister van Binnenlandse zaken daarin gehaald. Hofmans verklaarde nl. dat hij die steen aan niemand anders dan aan die minister zou afgeven.

Voor jaren kondigde hij aan, dat hij astma, reumatiek, zenuwen, kramp enz. behandelde. Hij deed dit ook werkelijk. Door een zonderlinge wetsinterpretatie werd deze handelwijze toen niet beschouwd als uitoefening van geneeskunde door een onbevoegde. Onmiddellijk is dit “niet onbevoegd” door de persoon ten zijnen gunste omgezet in “bevoegd” en adverteerde hij opnieuw, doch nu met grote letters, “bevoegd deskundige voor asthma, rheumatiek, zenuwen, kramp enz.”

In oktober 1882 werd in ons Maandblad onder de kleine mededelingen gezegd, dat hij, als ware het om het geneeskundig staatstoezicht te tarten en overtuigend te doen zien hoe weinig onze geneeskundige wetgeving vermag, een Hofmans smeersel in de handel had gebracht, voor f 2.50 verkrijgbaar in het universele kwakzalversdepot van Cleban & Co. te Amsterdam.

Een onbekende voor ons is dus deze Hofmans reeds lang niet meer.

Advertenties waarbij hij te kennen gaf dat hij tegen astma te consulteren was, kwamen in de herfst van 1880 o.a. herhaaldelijk voor in de Dordrechtsche Courant. Hij was iedere woensdag van 3-5 uur in het hotel Bellevue aldaar te spreken. Er werd toen proces-verbaal opgemaakt wegens onbevoegde uitoefening der geneeskunde. Uit het vonnis dd. 4 maart 1881 blijkt, dat hij van beroep was wrijver, geboren en wonende te Rotterdam (Jonker Fransstraat). In de rechtszitting werden toen 6 patiënten als getuigen gehoord. Veroordeeling volgde wegens onbevoegd uitoefenen der geneeskunde tot f 25.– boete, subsidiair 7 dagen hechtenis.

Zowel in Rotterdam als in Dordrecht kwam Gerardus Andreas* Petrus Hofmans, geboren te Rotterdam 11 november 1841, met patent als wrijfdokter, met de politie in aanraking. Behalve in deze plaatsen woonde hij nog in Haarlem, Nieuwer-Amstel en Amsterdam.

En nu zijn titels!
De ware titels zijn oud-Indisch hospitaalsoldaat, in 1872 gepensioneerd.
De valse titels zijn: Doctor en arts. Hoe het mogelijk is dat een gepensioneerd hospitaalsoldaat in Nederland blijkbaar ongestoord met titels voor de dag kan komen, terwijl de Staat die slechts verleent na het afleggen van een aantal examens door hem vastgesteld, en af te nemen door de door hem samengestelde of goedgekeurde commissies, vrage men aan dien Staat zelf.

Wij menen met deze opsomming voldaan te hebben aan de vraag van een onzer lezers en eindigen met te waarschuwen tegen G. A. P. Hofmans.

__________
* Er staat Andreas; dat moet natuurlijk Adrianus zijn.

[14 april 2020]

Vervolg.

Naar Inhoud.