Gerrit II Hofmans (29)

Het gezin valt uiteen…

In deze serie staat Gerrit Hofmans centraal. Over zijn vrouw Clasien en zijn twee zonen Henk en Jan weten we vrijwel niets, op een paar uitzonderingen na: Jan zat in Rotterdam in het cursusjaar 1880-1881 op de Academie van Beeldende Kunsten en Technische Wetenschappen en hij deed op 4 mei 1881 zijn eerste Heilige Communie in de St Antonius-Kerk.

Of de jongens na de verhuizing naar Amsterdam nog onderwijs hebben gevolgd, of direct zijn gaan werken, is onbekend; in ieder geval heb ik hun namen niet aangetroffen in de leerlingenlijsten van een aantal scholen uit die tijd. Beide jongens werden goedgekeurd voor militaire dienst (in 1885 en 1888), maar beiden slaagden erin om uit het leger te blijven.

Intussen is er alle aanleiding om te veronderstellen dat er in de Amsterdamse jaren grote spanningen in het gezin zijn geweest, en de afwikkeling van de nalatenschap van Hendrik Houtman in 1886 zal daaraan zeker hebben bijgedragen.

Eind augustus 1886 vertrok Henk uit het gezin en vestigde zich in Rotterdam bij zijn tante Christina Houtman aan de Visschersdijk 67. In het bevolkingsregister wordt hij dan vermeld als boekbinder, hetzelfde beroep als van zijn oom Johannes Houtman. Drie jaar later, op 26 september 1889 trouwde Henk (23), nog altijd boekbinder, met de even oude Elisabeth van der Laan. Zowel Gerrit als Clasien waren aanwezig bij het huwelijk.
Waar Henk en Elisabeth gingen wonen, is niet duidelijk; in het Rotterdamse bevolkingsregister vinden we voor beiden een groot aantal adressen, maar zonder mutatiedata. Overigens werd het echtpaar reeds op 29 maart 1890 verblijd met de geboorte van een dochter: Clasina Christina. Henk en Elisabeth woonden toen op de Nieuwe Binnenweg 386.

Jan volgde het voorbeeld van zijn broer in 1890. Hij trouwde op 12 juni met Lena Mattern en vestigde zich op de Kloveniersburgwal op nummer 59.

De huwelijksaankondiging suggereert dat de plechtigheid niet werd gevolgd door een groot familiefeest. Dat klopt: de ouders van zowel Jan als Lena hadden verstek laten gaan; van de familie was alleen broer Henk aanwezig, als getuige.*
Op 30 juni 1891 kregen Jan en Lena een zoon: Jan.

Gerrit en Clasien bleven samen achter en verhuisden eerst naar de Kerkstraat, later – in mei 1891 – naar de Van Baerlestraat.

Ruim een jaar later hield ook Clasien het voor gezien. Zij keerde terug naar Rotterdam en trok in bij het gezin van Henk, dat inmiddels was uitgebreid met een tweede dochter, Elisabeth Magdalena. Het gezin woonde nu in de Bierstraat 11 en Henk was niet langer boekbinder, maar fabrikant.
Clasien was op dat moment 50 jaar oud en ging – na een leven als huisvrouw – werken: in het Rotterdamse bevolkingsregister wordt zij vermeld als boekhandelaarster! Voor zover ik kan nagaan, beheerde zij de kantoorboekhandel die kort daarvoor door Henk was opgericht.

En Gerrit? Gerrit stond er voortaan alleen voor…

__________
* Zie ook aflevering 32; er zit nogal wat overlap tussen beide stukjes.

[26 februari 2019 / 16 juli 2020]

Vervolg.

Naar Inhoud.