Bergen op Zoom
Johannes van den Bosch zal ongetwijfeld persoonlijk de brief van Reinier hebben gelezen, en zal deze vervolgens ter afdoening in handen hebben gesteld van zijn secretaris Paulus van Hemert. Diens verzoek om nadere inlichtingen heb ik (nog) niet kunnen achterhalen, maar het antwoord van de commandant van het 6e bataljon artillerie in Bergen op Zoom is in ieder geval bewaard gebleven.
Utrecht
Nederland was eeuwenlang het welvarendste land van Europa, maar aan die welvaart was in de Bataafs-Franse periode een eind gekomen. De staat was praktisch failliet, handel en scheepvaart lagen stil, steden waren in verval en het platteland werd geteisterd door misoogsten. Een groot deel van de bevolking was vervallen tot diepe armoede en er was onvoldoende werk.
Johannes van den Bosch (1780-1844) kwam in 1817 met een plan om hier iets aan te doen.
Bergen op Zoom
De Bataafs-Franse tijd begon met een fluwelen revolutie onder de paraplu van de Franse troepen onder de generaal Pichegru en eindigde met een fluwelen staatsgreep, mogelijk gemaakt door een detachement Russische kozakken onder bevel van de generaal Beckendorff. Zoals stadhouder Willem V op 18 januari 1795 naar Engeland was gevlucht op een Scheveningse visserspink, zo keerde zijn zoon Willem Frederik op 30 november 1813 terug in ons land aan boord van een Engels oorlogsschip, The Warrior.
Enkele dagen eerder was hem door een driemanschap onder leiding van Gijsbert Karel van Hogendorp de soevereiniteit over Nederland aangeboden en Willem Frederik aanvaardde deze op 2 december 1813 ‘onder waarborging eener wijze constitutie’.
De soevereiniteit oefende hij in de jaren daarna met al zijn vermogens uit; de inlossing van zijn belofte ‘eener wijze constitutie’ zou nog 35 jaar op zich laten wachten.
De oude koning was toen al vijf jaar dood.
Halle
Na afloop van zijn eerste periode als beroepssoldaat (1796-1804) had Reinier Lindeman binnen een week een nieuw contract getekend. In 1810 nam hij de tijd: hij verliet de dienst op 24 januari en tekende pas opnieuw op 8 april.
Het lijkt erop dat hij minimaal een deel van deze tijd in Amsterdam heeft doorgebracht. Dat valt althans op te maken uit een stamboek uit 1810 waarin onder zijn Signalement staat vermeld ‘Laatstelijk gewoond hebbende te Amsterdam’. In datzelfde signalement lezen we ‘Van Ambacht koperslager’. Mogen we hieruit opmaken dat hij aanvankelijk heeft geprobeerd om in de burgermaatschappij aan de slag te gaan?
Walcheren
De Engelsen mochten dan met de slag bij Trafalgar in 1805 hun hegemonie ter zee hebben bevestigd, dat betekende niet dat zij pogingen om de Franse marine weer op peil te brengen, konden negeren. Zij waren in het bijzonder verontrust over de bouwactiviteiten die plaatsvonden in de Antwerpse haven. Naar verluid stonden daar tien linieschepen op stapel, terwijl bovendien de havens van Terneuzen en Vlissingen werden uitgebreid.
Zeeland
Het afblazen van de voorgenomen invasie van Engeland in augustus 1805 betekende voor Napoleon aanvankelijk nog geen afstel. Dat veranderde echter op 21 oktober, toen een grote Franse vloot bij Trafalgar werd verslagen door een Engelse vloot onder bevel van admiraal Horatio Nelson. De Engelsen bevestigden hiermee hun suprematie ter zee en Napoleon koos daarna noodgedwongen voor een andere strategie. Met een economische blokkade – het Continentaal stelsel – probeerde hij Engeland niet langer militair, maar economisch te treffen.
De rol van de Bataafse marine was door deze ontwikkelingen teruggebracht tot louter defensieve taken – het beschermen van de kust en de grote zeearmen – en het tegengaan van smokkelhandel.
Ulm, Austerlitz
Eind oktober 1804 keerden de troepen vanuit het Kamp van Zeist terug naar de winterkwartieren. Voor de 4e compagnie van het 3e bataljon artillerie was dat opnieuw Delft en daar zou Reinier ruim een half jaar verblijven. Geoefend werd er op de Waalsdorpervlakte, maar die oefeningen duurden nooit langer dan een dag. Er was dus veel vrije tijd, die door de soldaten kon worden benut om wat bij te verdienen, maar ook om de contacten met de plaatselijke bevolking te verstevigen.
Dat laatste zal tot de nodige zwangerschappen hebben geleid. Getrouwd werd er niet, want gewone soldaten kregen daar geen toestemming voor. Dat had ook een goede reden: vrouwen en kinderen bleven niet achter in hun woonplaats, maar werden voortdurend meegezeuld in de legertros, hetgeen nogal eens tot onwenselijke toestanden leidde.
Zeist
De jonge François Dumonceau moet het kamp van Zeist op een zonnige dag hebben bezocht, maar er viel in de zomer van 1804 ook regen – heel veel regen. De tenten van de soldaten liepen geregeld onder en er braken ziekten uit. En ondanks alle exercities, oefeningen en manoeuvres heerste er ook verveling onder de soldaten.
Marmont besloot de tenten te laten vervangen door barakken en bedacht een project om de verveling te verdrijven.
Dumonceau jr zou later de metamorfose van het kamp beschrijven:
Zeist
Op 15 maart 1804, vijf dagen na de afloop van zijn dienstverband bij de infanterie, tekende Reinier Lindeman een nieuw contract: hij werd kanonnier bij de 4e compagnie van het 3e bataljon artillerie te voet. Uit een bericht in de Utrechtsche Courant weten we dat deze afdeling op dat moment in Delft overwinterde.
Callantsoog
Ruim drie jaar lang was Reinier onder de wapenen, zonder dat zijn compagnie ooit bij een militaire confrontatie was betrokken. Dat veranderde mogelijk, toen Nederland eind augustus 1799 werd aangevallen door een grote Engels-Russische invasiemacht.
De eerste troepen landden vrijwel ongehinderd op 27 augustus ten noorden van Callantsoog. De volgende dag werd Den Helder opgegeven en maakten de Engelsen zich zonder een schot te lossen meester van de Bataafse vloot. Vervolgens drongen de Engels-Russische troepen op naar het zuiden. Echte veldslagen vonden plaats op 10 en 19 september, en op 2 en 6 oktober; tussendoor waren er hergroeperingen en verspreide schermutselingen. Van beide zijden werden versterkingen aangevoerd.
Drie eeuwen Hofmans 