Harderwijk – Rotterdam – Batavia
Na de homologatie op 10 april 1867 was het faillissement geëindigd en was Gerrit ‘vrij man’; hij kon in principe opnieuw beginnen. Het lijkt er echter op dat hij niet meer aan de slag kwam. Voor de tweede keer een schoenmakerij overnemen was financieel waarschijnlijk onhaalbaar, en voor een dienstverband bij een andere schoenmaker zal hij zich wel te goed hebben gevonden.
Rotterdam
Bij het woord schoenmaker denken wij tegenwoordig aan iemand die schoenen repareert. Schoenen kopen doe je in een schoenenwinkel en de schoenen die daar worden verkocht, zijn gemaakt in een schoenenfabriek; alleen bij hoge uitzondering laat iemand zijn schoenen op maat maken en dat is dan een kostbare aangelegenheid. Maar ooit was een schoenmaker iemand die zelf schoenen maakte. Repareren deed een schoenlapper en schoenenwinkels waren er niet.
Gerrit Hofmans en Sam Thijssen waren schoenmaker in de jaren 1850-1890 – op het breukvlak tussen vroeger en nu.
Amsterdam
Samuel Jan Thijssen werd geboren op de Leidsegracht in Amsterdam op 16 februari 1853 als zoon van Jacoba Kluit en Theodorus Johannes Thijssen, schoenmaker. Hij begon zijn loopbaan met een tienjarig contract in het leger, maar zwaaide voortijdig af in 1873 en liet zich vervolgens alsnog opleiden tot schoenmaker. Op 16 mei 1878 trouwde hij met Alida Fieggen, net 20 jaar oud geworden, en in februari 1879 verhuisde het paar naar de Eerste Leliedwarsstraat 16. Daar werd op 16 juni 1879 hun oudste zoon geboren – traditioneel vernoemd naar zijn grootvader van vaderszijde. Zijn roepnaam werd Dorus of Do, maar hij is bekend geworden als Theo Thijssen.
Rotterdam
Gerrit Hofmans was schoenmaker.* Vermoedelijk is hij direct na de lagere school in de leer gegaan bij een schoenmaker in de buurt en is hij daarna opgeklommen tot schoenmakersknecht. Na het vervullen van zijn dienstplicht (1861-1862) trad hij in dienst bij schoenmaker Foobelens, die misschien toen al ziek was.
Rotterdam
Op 11 november 1863 – zijn 22e verjaardag – trouwde Gerrit met Clasina Christina Houtman (21), dochter van Hendricus Adrianus Houtman en Jacoba Clasina van der Doorn. Clasina was geboren in Rotterdam, maar haar diepere roots lagen in Scheveningen en Delfshaven.
Het huwelijk met Gerrit is vermoedelijk niet bijzonder gelukkig geweest en uiteindelijk verliet zij hem om terug te keren naar Rotterdam, waar zij ook zou overlijden.
Rotterdam
Gerrit Hofmans woonde – met uitzondering van zijn diensttijd en zijn Indische jaren – van 1841 tot 1881 in Rotterdam. Van het Rotterdam van die tijd is praktisch niets meer over. Stinkende grachtjes en watergangen werden gedempt, hele huizenblokken werden gesloopt ten behoeve van nieuwbouw (zoals het stadhuis) of een betere doorstroming van het verkeer. Van wat er resteerde, werd het meeste verwoest in de meidagen van 1940. Zelfs het oorspronkelijke stratenplan is grotendeels verdwenen.
Gelukkig hebben we de foto’s nog.*
Rotterdam
Gerardus Adrianus Petrus Hofmans werd geboren op 11 november 1841 in Rotterdam, op het adres Hang 49, als vierde kind van Willem Hendrik Hofmans en Helena Lindeman; hij was tevens hun eerste kind dat in leven bleef. Een vijfde kind – een zusje – overleed eveneens en eind 1843 stierf ook Helena Lindeman. Het gezin woonde toen in de Crispijnlaan op nummer 122. Gerrit was net 2 geworden.
Medemblik
Gerrit Hofmans overleed op dinsdag 30 juni 1903, ’s ochtens om half 4. Directeur Frijlinck stuurde later die dag een telegram naar Gerrits zoon Henk, die daarop direct reageerde. De begrafenis was gepland voor 3 juli.
Medemblik
Na het registratieformulier met de gegevens van Gerrit volgen zes pagina’s met zijn ziektegeschiedenis. De behandelend arts noteerde aanvankelijk wekelijks zijn bevindingen, later werd dat maandelijks en nog later eenmaal in de twee maanden, tenzij er bijzonderheden waren. Hieronder een samenvatting van deze aantekeningen.
Het volledige transcript van de status vind je hier.
Medemblik
Na het registratieformulier met de gegevens van Gerrit volgen zes pagina’s met zijn ziektegeschiedenis. De behandelend arts noteerde aanvankelijk wekelijks zijn bevindingen, later werd dat maandelijks en nog later eenmaal in de twee maanden, tenzij er bijzonderheden waren. Voor de diehards onder mijn lezers volgt hieronder het volledige transcript van dit document. Nodeloze informatie (zoals Oct. – of Feb. idem) is weggelaten, de spelling is aangepast en afkortingen als pat. zijn voluit geschreven. Toevoegingen door mij zijn gecursiveerd en staan tussen vierkante haken.
In aflevering 44 volgt een samenvatting van van de patiëntenstatus, met toelichting en commentaar.
Drie eeuwen Hofmans 